Bordro, sözlük anlamı olarak bir hesabın detaylarının anlatıldığı çizelgeye denilmektedir. İş hayatında çalışanlara ödenen maaşların detaylarını göstermektedir. Yani tatil günlerini, çalışılan ve çalışılmayan günleri, maaşa ait gelir ve kesintilerin ayrıntıları yer alır. Şirket organizasyonlarına ve kültürüne göre değişse de genel olarak İnsan Kaynakları çalışanlarının görev fonksiyonları arasında olduğu için bu departman çalışanlarınca hazırlansa da, bordro aynı zamanda nadirde olsa yine başkaca departman çalışanlarınca da hazırlanmaktadır. Bazı firmalar departman yeteneklerinin yetersizliği, ilgili pozisyonda istikrarı sağlayamama veya maliyeti düşürmek gibi nedenlerle danışman firmalardan bordro outsource hizmetiyle birlikte yasal mevzuatsal fonksiyonel sorumlulukları da satın alarak çalışmalarını yürütmektedirler.
Bordro da olması gerekenleri çalışanın işyeri sicil numarası, bordronun dönemi, adı soyadı, işe giriş ve işten çıkış tarihi, sicil numarası, ücreti, ilgili döneme ait ek kazançları, özel ve yasal kesintileri, çalışılan gün sayısı, kullanılan muhtelif izinleri, SGK gün sayısını söyleyebiliriz. Bordronun işçi işveren ilişkisinde herhangi bir ihtilaf durumunda ispat açısından önemli yeri bulunmaktadır. İşveren için bordro düzenlemek iş kanunundan doğan zorunluluktur. Ayrıca işçiye de verme zorunluluğu bulunmaktadır. İş Kanunu’nun 37. maddesi “Ücret Hesap Pusulası” buna ilişkindir.
Çalışan veya işveren hakkı açısından bordronun doğru düzenlenmesi şarttır. Yanlış hesaplanan bordronun çalışanın ücretini eksik almasına veya işverenin ceza almasına ayrıca işveren maliyetinin gereksiz yere artmasına neden olabilmektedir. O yüzden işinin ehli konusunda uzman kişilerce yönetilmesi önemlidir. Günümüz teknolojisiyle birlikte mevcut kullanılan yazılımların sağladığı kolaylıklar olsa da sonuçta sistemi yürüten insan faktörü olduğu için kişinin bilgisiyle çalıştırılması, yönlendirilmesiyle doğru hesaplama yapılmaktadır. Bazı eksik bilgiye sahip ya da konusunda uzman olmayan işverenler veya departman yetkililerince iş ne kadar basite alınsa da denetimlerin yapılmaması nedeniyle kusurlar ortaya konulamamakta dolayısıyla da önemi anlaşılamamaktadır. İnsan Kaynakları fonksiyonları arasında önemli bir yeri olan ve uzmanlık gerektiren bordro hizmetini mutlak insan kaynakları çalışanlarının bilmesi gerekmektedir. Diğer fonksiyonları tek başına bilmek yerine özellikle bordro hesaplamasını da ayrıca bilmek, departman çalışanına önemli zenginlik kazandıracak ve diğer insan kaynakları çalışanına göre rekabet avantajı sağlayacaktır. Ayrıca da diğer departmanlarca gelen soruların cevaplanmasına ve yardımcı olunmasına olanak sağlayacaktır.
Sonuç itibariyle teknik bilgi önemlidir. Tavsiyem insan kaynaklarında uzman olan veya insan kaynakları mesleğini kariyer olarak hedefleyen tüm arkadaşlarımın bu konuda eksik bilgileri varsa ya da hiçbir bilgileri yoksa bir an önce eğitim almaları, kendilerini geliştirmeleridir.
Deniz ERKAL
